کاربرد رولیک برگشت در خطوط نوار نقاله
در سیستم‌های انتقال مواد، رولیک برگشت (Return Roller) یکی از اجزای ضروری و کاربردی محسوب می‌شود که وظیفه آن حمل بخش زیرین تسمه نقاله در مسیر برگشت است. اگرچه این قطعه در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما نقش آن در حفظ عملکرد روان و افزایش طول عمر تسمه بسیار مهم است.
۱. رولیک برگشت چیست؟
رولیک برگشت در بخش زیرین نوار نقاله نصب می‌شود و زمانی که تسمه پس از تخلیه بار در مسیر برگشت قرار می‌گیرد، با چرخش روان خود، از اصطکاک و سایش تسمه جلوگیری می‌کند. به این ترتیب، تسمه بدون فشار و کشش اضافی به ابتدای مسیر بازمی‌گردد.
۲. اهمیت استفاده از رولیک برگشت
وجود رولیک برگشت در خطوط نقاله مزایای متعددی دارد:
- جلوگیری از افتادگی تسمه در مسیر برگشت
- کاهش اصطکاک و سایش بخش زیرین تسمه
- کاهش مصرف انرژی موتور به دلیل حرکت روان‌تر تسمه
- کمک به حفظ تراز و تعادل تسمه در طول مسیر
۳. کاربردهای اصلی رولیک برگشت
۱. صنایع معدنی
در معادن سنگ، زغال‌سنگ و فلزات، تسمه‌ها معمولاً بار سنگین و ذرات تیز را جابه‌جا می‌کنند. رولیک برگشت با جلوگیری از تماس مستقیم تسمه با سازه فلزی، طول عمر آن را افزایش می‌دهد.
۲. کارخانه‌های سیمان
به دلیل وجود گردوغبار و ذرات ریز، استفاده از رولیک برگشت با آب‌بندی مناسب، از آسیب دیدن تسمه جلوگیری می‌کند.
۳. صنایع غذایی
در خطوط انتقال محصولات بسته‌بندی‌شده، رولیک برگشت از آلوده‌شدن و آسیب به تسمه در مسیر برگشت پیشگیری می‌کند.
۴. بنادر و پایانه‌های حمل‌ونقل
در مسیرهای طولانی انتقال کالا، رولیک برگشت به کاهش فشار وارده بر موتور و سیستم کمک می‌کند.
۴. انواع رولیک برگشت
- رولیک برگشت صاف
- طراحی ساده، مناسب برای تسمه‌های استاندارد
- رولیک برگشت پوشش‌دار (لاستیکی یا پلی‌یورتان)
- جلوگیری از لغزش تسمه و کاهش سایش
- رولیک برگشت هرزگرد با تمیزکننده
- دارای پره یا سیستم پاک‌کننده برای زدودن ذرات چسبیده به تسمه
۵. مشخصات فنی مهم در انتخاب رولیک برگشت
- جنس بدنه: فولاد گالوانیزه، فولاد ضدزنگ، یا PVC
- قطر رولیک: معمولاً بین ۶۰ تا ۱۵۹ میلی‌متر بسته به عرض تسمه
- نوع یاتاقان: بلبرینگ با آب‌بندی مناسب جهت جلوگیری از ورود گردوغبار
- روکش سطحی: لاستیکی ضدسایش، پلی‌یورتان یا پوشش اپوکسی
- تحمل بار: متناسب با وزن تسمه و طول خط
۶. نکات نگهداری رولیک برگشت
- بازبینی دوره‌ای برای اطمینان از روان بودن چرخش
- تمیز کردن سطح رولیک از گردوغبار یا مواد چسبیده
- بررسی سلامت یاتاقان‌ها و تعویض در صورت لقی یا گیرکردن
- انتخاب مدل مناسب با شرایط محیطی (مرطوب، خشک، گردوغبار زیاد)
۷. سخن پایانی
رولیک برگشت با وجود ظاهر ساده، نقشی اساسی در کارایی و دوام سیستم نوار نقاله ایفا می‌کند. با انتخاب جنس، ابعاد و نوع مناسب رولیک برگشت و همچنین نگهداری منظم آن، می‌توان از توقف‌های ناخواسته خط تولید و هزینه‌های اضافی جلوگیری کرد.